Widok rozpadających się lodowców na Alasce był dla Dahra Jamalia punktem wyjścia do wypraw po świecie i dokumentowania umierającej przyrody. Dr Jakub Małecki, polski glacjolog, nie musi wyjeżdżać poza ukochany Spitzbergen, by – na podstawie obserwacji umierających lodowców – móc widzieć, że świat nasz ma się ku końcowi.

Książka Początek końca? Rozmowy o lodzie i zmianie klimatu to zapis rozmów Jakuba Małeckiego z dziennikarką Julitą Mańczak. Zaczyna się pięknie – Małecki opowiada o swojej fascynacji lodowcami, przybliża czytelnikom Arktykę i Antarktydę, mówi o różnicach między tymi lodowcami. Opowiada o swojej miłości do lodu, o rodzajach lodowców i o tym, gdzie na Ziemi i poza nią występują lodowce. Późniejsza rozmowa jest mniej przyjemna, bowiem glacjolog opisuje proces umierania swojego ukochanego lodowca i opowiada o tym, co może się stać, kiedy lodowce stopnieją i jak bardzo prawdopodobne jest, że stopnieją wszystkie.

Jakub Małecki nie jest jedynym ekspertem wypowiadającym się w Rozmowach o lodzie i zmianie klimatu. O wodzie, bez której nie istniałoby życie na Ziemi ani nigdzie indziej, bez której nie byłoby także lodowców, opowiada fizyczka atmosfery Aleksandra Kardaś. Porusza ona problem dostępności wody słodkiej i tego, jak wpływ na kurczące się zasoby tej wody mają zmiany klimatu i topnienie lodowców. Uświadamia nam, że Polska, na skutek zmian klimatu i braku działań zmierzających do zatrzymania wody słodkiej w gruntach, coraz bardziej pustynnieje. Natomiast Piotr Pustelnik – wspinacz, zdobywca Korony Ziemi opowiada lodowcach na różnych szerokościach geograficznych, o różnicach między lodowcami górskimi a polarnymi, o zmianach w lodzie i klimacie w górach w ciągu ostatnich lat. Udziela też odpowiedzi na pytania czy zmiany te mogą stanowić zagrożenie dla wspinaczy i dla lokalnych społeczności mieszkających u podnóży gór.

Zwieńczeniem Rozmów o lodzie i zmianie klimatu jest hipotetyczna wersja przyszłości, w której nic się nie zmienia jeśli chodzi o podejście do zmian klimatu. Jak podkreśla Jakub Małecki, symulacja taka jest jedynie eksperymentem myślowym, bowiem klimat jest  zbyt złożony, by móc cokolwiek przewidzieć z całą pewnością. W prezentowanej symulacji jest mowa o ekstremalnych zjawiskach pogodowych w miejscach, w których nigdy dotąd się nie pojawiały, o problemie głodu czy o podtapianiu niżej położonych państw oraz o topniejącym lodzie, który uwalnia dawno pochowane w nim wirusy śmiertelnych chorób. Zabrakło mi tu tylko jednej rzeczy: rzesz uchodźców klimatycznych i wojen o dostęp do wody, żywności i terenów nadających się jeszcze do życia.

Początek końca? Rozmowy o lodzie i zmianie klimatu to dobra lektura, choć cokolwiek jednostronna, przedstawiająca zmiany klimatu jedynie z perspektywy topnienia lodowców. Owszem, opowieści o lodzie są przepiękne, podobnie jak liczne zdjęcia, przewijające się na kartach książki i zdecydowanie warto się w nie zagłębiać, jednak zdecydowanie wolę szerszą perspektywę zachodzących zmian klimatycznych, przedstawianą przez dziennikarzy: > Dahara Jamaila < i > Davida Wallace’a-Wellsa <.

Julita Mańczak, Jakub Małecki, Początek końca? Rozmowy o lodzie i zmianie klimatu

Znak Literanova, 4 stycznia 2021